3/17/2005
Pwede po bang malaman kung ano ang kasaysayan ng mga awiting pilipino? At iba pang mga importanteng impormasyon tungkol dito. Kailangan lng po para sa panahunang papel namin. Wala po kasi akong alam na source tungkol dito. Maraming salamat po sa tulong.

Jane S.San Agustin
College Student

03/19/05
marami ang dapat basahin at isulat nang pansarili upang isaysay ang pinagmulan ng awit at tugtugin sa Pinas dahil walang sadyang ulat na lathala tungkol dito. ini-lista ko rito ang makukunan mo ng mga materials, ang iba ay english, ang iba ay tagalog. copyahin mo na lang ang mga url sa address ng “search” box sa browser mo para madaling ma-download ang mga articles. makatulong nawa sa iyo. sulat ka uli!

Philippine Music, A Historical Overview by Corazon C. Dioquino, http://www.ncca.gov.ph/culture&arts/cularts/arts/music/music-philmusic.htm

Mga Kundiman ni Jose Rizal, http://pambata.tripod.com/id2.html

Traditional Music In The Philippines, Hans Brandeis Homepage, http://aedv.cs.tu-berlin.de/~brandeis/phil_music.html

EMAIL:  Mga Tanong at Kuro ng mga Bumasa
<== Nakaraan           1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12         Susunod ==>

The Origins of Sikaran, http://home.pacbell.net/sika/sikaran.html

History of Music Education in the Philippines, by Leticia G. del Valle, http://www.ncca.gov.ph/culture&arts/cularts/arts/music/music-historyeduc.htm

New Works from the Southern Philippines, http://www.creativeworkfund.org/bios/danongan_kalanduyan.html

Indigenous Music, by Antonio C. Hila, Tuklas Sining: Essays on the Philippine Arts, http://www.koleksyon.com/filipinoheritage/phil-music/ pre-colonial-indigenous-music.asp

Kasaysayan Ng Dulang Pilipino, http://www2.hawaii.edu/~tagalog/dula.htm
Asiatic Musical Traditions in the Philippines By Jonas Baes, http://www.ncca.gov.ph/culture&arts/cularts/arts/music/music-asiatic.htm

Musica ng Mindanao, http://www.elaput.org/muscmind.htm

03/19/05
maraming salamat po sa pagtulong nyo s akin.
Jane S.San Agustin

3/21/2005
magandang araw po sa inyo! nais ko lamang pong malaman kung maari po bang makakuha ng kopya ng inyong aklat ng Munting Kasaysayan ng Pira-pirasong Bayan at kung ito po ay inyong ipapadala ng madalian (sumunod na araw) magkano po ba ang kabuuan na halaga na dapat kong ibayad. hiling ko pong makarinig ng kasagutan sa aking katanungan sa lalong madaling panahon dahil ako po ay nananabik ng matuklasan ang kasaysayan ng ating pira-pirasong bayan. maraming salamat po sa inyo!

Pam

3/26/05
Magandang araw sa iyo, Pam! Salamat sa iyong sulat. Kasama sa halaga ng aklat, PINAS Munting Kasaysayan ng Pira-pirasong Bayan, ang padala sa pamamagitan ng United States postal services, subalit hindi maaaring madaliin dahil sa mga kailangan bago maipadala ang aklat. Mas matagal kung sa Pilipinas o ibang bayan ipadadala.

Dagdag-babala: 2 copia na ipinadala sa Pilipinas ay hinarang sa post office at sa airport ng mga censors (akala ko inalis after Marcos martial law, meron pa pala) dahil ‘subversive’ daw, pero yung isa ibinigay din nang nagpilit ang recipient. Baka naghahanap lang ng ‘lagay.’ Huwag mag-alaala, mababasa any time ang PINAS sa website habang hinihintay ang pagdating ng aklat. Sumulat ka uli, kung anuman. Mabuhay ka, Pam! Mabuhay ang Pinas!

5/18/200
Ako po’y nananaliksik tungkol sa kasaysayan ng Caraga. Isa po sa mga mahalagang dokumento tungkol dito ay ang mga ulat ni Fray Francisco Combes ng Kapisanan ni Hesus. Saan po maaring makita ang mga ito (online man o library)? At kung mayroon rin po kayong alam tungkol sa Reports on the Mindanao Mission (Jesuits, Recollects, etc)… nais ko rin pong malaman. Maraming salamat.

Sumasainyo,
G. Zimmbodilion Mosende

5/23/2005
Magandang umaga sa inyo, Ginuong Zimmbodilion Mosende! Salamat sa iyong liham. Ang aklat ni Francisco Combes SJ, “Historia de las Islas Mindanao, Iolo y sus adjacentas” ay may copia, sa original Español, sa Lopez Memorial Museum, sa G/F Benpres bldg. Exchange Road corner Meralco Avenue, Ortigas Center, Pasig City.

May salin sa English sa “The Philippine Islands, 1493-1898” nina Emma Blair at James A. Robertson, nilathala nuong 1903-1906. Palagay ko, may copia sa National Library o National Museum sa bandang Rizal Park. May nabibili ring copia sa CD (compact disk) sa Ayala Bookstore sa Makati, o sa email kung sakaling malayo

kayo sa Manila. Ang “Historia” ni Combes ay nasa aklat (volume) 40.

Wala akong alam na copia sa Tagalog. Kasalukuyan ko pa lamang isinasalin ang mga ulat ni Combes at may 2 or 3 buwan pa bago ko maisampa sa website. Subalit paunang pahiwatig, Ginuong Mosende, kung nais ninyong hintayin: Kaunti lamang ang ulat ni Combes ukol sa Caraga, at lalong kaunti ang ukol sa pagpalawak ng catholico duon at sa buong Mindanao.

Tungkol sa pagka-catholico sa Caraga, ituturing ko ang website, “Old Caraga” sa http://www.geocities.com/Athens/Cyprus/8446/caraga.html. Sana ay maka-email ninyo ang may-akda tungkol sa kanyang mga ulat. Nilista niya ang mga aklat at basahin na ginamit niya sa website.

May pilas duon ng “Caraga: Regio de Gente Animosa Religio” - ulat sa English ni Father Joesilo C. Amalla ng Pagbuhay sa Pagsamba (catholico) sa Caraga. Si Amalla ay curator sa Butuan Diocessan Museum ng Saint Joseph Cathedral Rectory sa Butuan City. Baka maibigay sa inyo ng may-akda kung paano maka-email si Amalla, o maaari sigurong sulatan ang Saint Joseph Rectory na mismo.

Nawa’y makatulong ito sa iyo, at aabangan ko ang iyong sinusulat sapagkat itong bahagi ng kasaysayan ng Pinas ay kasalukuyang ‘nakatago’ at kailangang maihayag sa mga Pinoy, sa sariling wika, upang maunawaan ng lahat ang tunay na karanasan ng bayan. Maraming salamat sa inyo!

05/24/05
Maraming salamat po sa inyong dagling tugon sa aking katanungan.

Katabi lamang po ng aking opisina (PSE Bldg) ang Lopez Memorial Museum kaya’t natutugma pong ito’y aking mabisita. Subalit limitado lamang po ang aking kaalaman sa wikang Español kung kaya’t malamang na ang bersiyon ng CD mula sa National Bookstore ang aking babasahin.

Marami rin pong salamat sa inyong pagtukoy sa website na mayroong panulat si Fr. Amalla patungkol sa Caraga. Nabasa ko na po ito nuong mga paunang pananaliksik na aking isinagawa. At dahil ako po’y mula sa Surigao, sa muling pagbisita ko roon, ninanais kong makausap ng personal sina Fr. Amalla at si G. Almeda. Ganun pa man, patuloy pa rin akong magsasaliksik kung maaring makipag-ugnayan sa kanila sa pamamagitan ng

internet.

Muli ko pong ipinaalala na kung sakali mang inyong mahagilap ang sipi ng “mga sulat ng heswitang misyonero mula sa Mindanao”. Sa aking narinig mula sa dating mga kakilala sa Kapisanan ni Hesus, ito po’y mayroong 9 na volume at ang hanggang pangatlong volume pa lamang ang nai-sasalin sa englis. Mukhang ang ikapitong volume ang napapatungkol sa misyon sa Caraga na kinabibilangan ng Heswitang si Fray Urios – isa sa pinakakilalang misyonero ng kasalukuyang Agusan-Surigao. Ang orihinal na sipi ng mga sulat ay nasa wikang Español at kasalukuyang nasa Monumenta Historica Societatis Iesu sa Roma.

Sumasainyo,
G. Zimmbodilion Mosende

05/30/05

Ginoong Laput,
Narating ko na po ang Lopez Memorial Museum.

Sa unang pagkakataon, aking nahawakan ang sipi ng aklat ni F. Combes, SJ na may pamagat na Historia de Mindanao Y Jolo (1897). Tama nga ang iyong sinabi, kakaunti lamang pagkakasulat panungkol sa Caraga (nasa pahina 1, 3, 9, 79, 131, 150, 586, at 628 lamang)

Sa tulong ni G. Mercy ng Lopez Museum Library, akin ring nakita ang iba pang aklat na me kinalaman sa Caraga. Isa sa pinakabago ay ang aklat ni Fr. Peter Scheurs, MSc na pinamagatang Caraga Antigua 1521-1910: The

Hispanization and Christianization of Agusan and East Davao.

Naipakita rin sa akin ang mga sinaunang mapang nailathala. Malaking tulong rin ito dahil nakikita roon ang mga unang pagkakabahagi ng mga territoryo sa Mindanao. Ang isang mapa na inilathala nuong 1887 ay nagsasad na ang Surigao ay isa sa anim na probinsiya ng Mindanao at nasasakupan nito ang hilagang bahagi ng Davao.

Umaaasang muling makatanggap ng mga karagdagang kaalaman mula sa inyong mga pagsasaliksik.

Sumasainyo,
Z. Mosende

06/08/05
ang aking katanungan po ay ang mga sumusunod:
1. ano ang pinagmulan ng wika?
2. sino ang unang taong nagpasimula nito?

felicitas

06/13/05
Mungkahi nuon pang 1907 sa unang Philippine Assembly na magtanghal ng pambansang wika subalit walang pumansin sapagkat mga mestizong Español ang nagmungkahi, at Español ang nais nilang maging wika. Si Manuel Quezon, mestizong Español na isinilang at lumaki sa Tagalog na lalawigan ng Tayabas (naging Quezon province, tapos Aurora province), ang nagtulak na isipi sa 1935 Constitution (article 14, section 3) na magpalaganap ang Batasang Bayan (Congress) ng wikang pambansa batay sa isang katutubong wika.

Bumuo ang Congress (Commonwealth Act 184) nuong 1936 ng isang pambansang committee upang piliin kung aling katutubong wika ang gagamitin. Tagalog ang napili, pinagtibay ni Quezon sa kanyang executive order 134 nuong 1937. Pagkaraan pa ng 3 taon, itinanghal na official ang pambansang wika, tinawag na Pilipino, at itinuro sa lahat ng elementarya at high school sa pamumuno ni Lope K. Santos, director ng Institute of National Language mula nuong 1939. Siya ang sumulat ng grammar textbook, ang Balarila ng Wikang Pambansa, na gamit pa hanggang ngayon.

Naungkat uli ang pambansang wika nuong 1973 Constitutional Convention na nag-utos na isali ang ibang katutubong wika sa pambansang wika, tinawag na Filipino sa halip ng Pilipino. Marami ang umangal kaya nag-atas uli ang 1987 Constitution (article 14 section 6), pinagtibay ang bagong pangalang Filipino, at pagsali ng ibang wika.

Nuong Agosto 25, 1988, inutos ni Pangulo Corazon Aquino (executive order 335) na gamitin ng mga kawanihan ng pamahalaan ang pambansang wika sa kanilang mga kasulatan. Nuong 1994, binuo ng Pambansang Batas (republic act) 7722 ang Commission on Higher Education (CHED) na nag-atas nuong 1996 (CHED memorandum 59) na hanggang maaari, gamitin ang wikang pambansa sa pagtuturo ng Literature, Humanities at Social Studies sa mga paaralan. Sa sulsol nina Pangulo Cory Aquino, Pangulo Fidel Ramos at Pangulo Joseph ‘Estrada’ Ejercito, malaking bahagi ng aralang bayan ang itinuturo na sa wikang pambansa sa halip ng English gaya nuong nakaraan.

Hawi ito mula sa mga ulat ni Paz M. Valvez, professor (retired) sa Philippine Normal School, at ni Clemencia Espiritu, PhD, ng Philippine Normal University, sa http://www.ncca.gov.ph/culture&arts. Nawa ay makatulong ito sa iyo. Salamat sa iyong e-mail!

[ 5/17/06 - binubuo ko pa ang aklat ng iba’t ibang wika sa p’inas. mahigit 170 kaya magtatagal bago mailagay sa website. malabo rin ang pinagmulan ng mga wika subalit may mga pahiwatig kung paano nahiwalay sa mga katabing wika at naging lubusang ibang wika na ang salita ng iba’t ibang pangkat.]

6/8/05   Araw ng Kalayaan synopsis
Nais ko pong humingi ng kopya ng Araw ng kalayaan. ako po ay isang studyante na grade VI. salamat po
  @yahoo.com

06/12/05
Nuong Junio 12, 1898, bago mag-alas 5 ng hapon 107 taon sa nakaraan, hinayag ni Emilio Aguinaldo mula sa kanyang bahay sa Kawit, Cavite, na malaya na ang Pilipinas mula sa pagsakop ng kaharian ng España. Ayaw pumayag nuong una ni Apolinario Mabini dahil hindi pa handa ang mga tao na magkaruon ng sariling pamahalaan, subalit nais ni Aguinaldo na matanghal na presidente ng Pilipinas kaya hinimok niya si Mabini na sumang-ayon. Kung hindi niya ipapahayag ang kalayaan ng bayan, sabi ni Aguinaldo, baka ibang presidente ang piliin ng mga tao.

Hindi naman natuloy dahil nuong taon ding iyon, nuong sumunod na Deciembre 1898, binili ng America ang Pilipinas mula sa España sa halagang 20 milyon dolyar. Sinakop ng Amerkano ang Pilipinas sa sumunod na 48 taon kaya hindi nagkatutuo ang pahayag ng kalayaan ni Aguinaldo.

Nuon lamang Julio 4, 1946 naging malaya ang bayan nang pumayag ang America na magsarili na ang Pilipinas at magkaruon ng sariling pamahalaan. Taon-taon mula nuon, Julio 4 ang pinagdiwang na Araw ng Kalayaan ng Pilipinas.

Nuong 1961, nahalal na presidente ng Pilipinas si Diosdado Macapagal, ang ama ng kasalukuyang Pangulo Gloria Macapagal-Arroyo. Nuong sumunod na taon, 1962, inilipat ni Diosdado Macapagal ang Araw ng Kalayaan ng Pilipinas sa Junio 12 mula Julio 4, bilang alaala ng nabigong pahayag ni Aguinaldo nuong 1898. Taon-taon mula nuon, Junio 12 na ang pinagdiwang na Araw ng Kalayaan ng Pilipinas.

May mga Pilipino na umaangal hanggang ngayon sa paglipat ng araw mula Julio 4 dahil hindi naging malaya ang Pilipinas mula nuong nagpahayag si Aguinaldo, kundi nuong 1946 nang binigyan ng America ng kalayaan ang Pilipinas.

Sana ay makatulong ito sa iyo. Salamat sa iyong sulat. Mabuhay!

06/09/05
ano ang kahulugan ng sabihin ng kasaysayan? magbigay ng sampung sagot

06/13/05
Ang ibig sabihin ng Kasaysayan (sa English ay history) ay cuento, ang paglahad ng nakaraan ng bayan o bansa, batay sa mga ulat ng karanasan ng mga naunang tao, ang ating mga ninuno.

Sana ay maka-liwanag ito sa iyo. Salamat sa iyong email!

Balik sa nakaraan             Ulitin mula sa itaas             Mag-email ng tanong at kuru-kuro             Mga Kasaysayan ng Pilipinas             Ipagpatuloy sa susunod